Prawo do urlopu wypoczynkowego

Sposób udzielania urlopu wypoczynkowego wywołuje wiele kontrowersji. Przepisy kodeksu pracy nie określają wprost konieczności odbierania od pracownika wniosku urlopowego stanowiąc jedynie, że „pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem”. Wydaje się, że odbieranie od pracowników takich wniosków jest wskazane ze względu na cele dowodowe.

Prawo do urlopu

Prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego jest jednym z jego podstawowych uprawnień. Wynika ono nie tylko z przepisów kodeksu pracy, ale również z norm wyższego rzędu. Prawo to przyznają pracownikom art. 66 ust. 2 Konstytucji R.P. (Dz. U. 1997 Nr 78, poz. 483) oraz art. 2 pkt 3 Europejskiej Karty Społecznej (Dz. U. 1999 Nr 8, poz. 67). Prawo do urlopu jest także podstawową zasadą prawa pracy (art. 14 kodeksu pracy ).

Plan urlopów wymagany

Zgodnie z przepisem art. 163 § 1 kodeksu pracy (Dz. U. z 1998 Nr 21, poz. 94) urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Planem urlopów nie obejmuje się części urlopu związanego z tzw. urlopem na żądanie. Natomiast § 1 1 ww. przepisu stanowi, że pracodawca nie ustala planu urlopów, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wyraziła na to zgodę; nie ustalanie planów urlopów dotyczy także pracodawcy, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa. W takich przypadkach pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem. Uzgodnienie terminu urlopu winno nastąpić po uwzględnieniu wniosku pracownika, jak również konieczności zapewnienia normalnego toku pracy.

Udzielanie urlopów w praktyce

Wskazane jest, aby udzielając urlopu pracownikowi pracodawca stosował zasady związane z odbieraniem od pracowników wniosków urlopowych, które wymagają zatwierdzenia przez pracodawcę. W praktyce wygląda to w taki sposób, że pracownik składa pracodawcy na piśmie wniosek o urlop, który pracodawca zatwierdza (swoiste „porozumienie”, czyli zgoda obu stron) lub też nie akceptuje. Inicjatywę w zakresie udzielenia urlopu (w dowolnym czasie) może przejawiać zarówno pracownik, jak i pracodawca. Ponadto nie wskazano w przepisach obowiązkowej formy zawierania porozumienia, które w celu wyeliminowania możliwości niezrozumienia pomiędzy stronami stosunku pracy warto udokumentować na piśmie. Nie dotyczy to tzw. urlopów na żądanie, o których mowa w art. 1672 k. p. (wspomniany już urlop na żądanie).

Wnioski urlopowe są wytworem praktyki. Niestety często pracodawcy zapominają je odbierać od pracowników udzielając urlopu na ustną prośbę. W takiej sytuacji pracodawca nie może wykazać faktu wydania urlopu pracownikowi – nie posiada dowodu w postaci wniosku urlopowego podpisanego przez pracownika. Stosowanie zatem wniosków urlopowych jest wskazane przede wszystkim ze względu na ewentualne cele dowodowe.

PODSTAWA PRAWNA:
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 Nr 21, poz. 94 )
Konstytucja R.P. (Dz. U. 1997 Nr 78, poz. 483)
Europejska Karta Społeczna (Dz. U. 1999 Nr 8, poz. 67)

Autor: Wojciech Mazur ekspert SRW ds. PIP

(artykuł ukazał się również na stronie www.hrpolska.pl)

Powrót

Skontaktuj się z nami